Zaciągnięcie kredytu, szczególnie hipotecznego, jest wieloletnim zobowiązaniem, które należy regularnie spłacać. Zdarzają się jednak sytuacje, w których kredytobiorca chce uregulować zadłużenie wcześniej. Jakie to rodzi konsekwencje?

Co daje wcześniejsza spłata kredytu?

Obecnie możliwa jest wcześniejsza spłata pożyczek hipotecznych bez względu na czas, jaki upłynął od udzielenia kredytu. Jest to możliwe również w przypadku kredytów konsumenckich. Wcześniejsza spłata to dla kredytobiorcy nie tylko szybsze pozbycie się długów, ale i obniżenie związanych z tym kosztów. Zgodnie bowiem z ustawą o kredycie konsumenckim „w przypadku spłaty całości kredytu przed terminem określonym w umowie, całkowity koszt kredytu ulega obniżeniu o te koszty, które dotyczą okresu, o który skrócono czas obowiązywania umowy, chociażby konsument poniósł je przed tą spłatą”.

Obniżenie kosztów pożyczki nie dotyczy wyłącznie tych, które miałyby powstać w przyszłości, ale zgodnie ze stanowiskiem Rzecznika Ochrony Konkurencji i Konsumentów, bank powinien zwrócić kredytobiorcy proporcjonalną część pozostałych składników wchodzących w koszty kredytu, nawet tych, które już poniósł, np. połowę pobranej przy podpisywaniu umowy prowizji. Całkowity koszt kredytu ulegnie więc pomniejszeniu o koszty należne za okres, w który czas trwania umowy został skrócony. Jeśli konsument poniósł te koszty przed całkowitą spłatą, w takim wypadku bank ma obowiązek zwrócić mu je w proporcjonalnej części. Zwrotowi nie podlegają jednak niektóry opłaty, np. te związane z ustanowieniem zabezpieczeń, czy koszty notarialne.

Kiedy można dokonać wcześniejszej spłaty kredytu?

Kredytobiorca może dokonać wcześniejszej spłaty kredytu w dowolnym momencie, nie musi przy tym wcześniej informować o takim zamiarze banku. Kredytodawca natomiast ma obowiązek rozliczyć się z kredytodawcą w ciągu 14 dni od zapłaty przez niego całości zobowiązania.

W przypadku kredytów hipotecznych, rekompensatę za wcześniejszą spłatę bank będzie mógł pobrać wyłącznie w pierwszych trzech latach od udzielenia kredytu. Jednak jej maksymalna wysokość nie będzie mogła przekroczyć 3 % spłacanej kwoty oraz nie będzie mogła być wyższa od kwoty odsetek naliczonych od spłacanej kwoty w okresie roku od momentu faktycznej spłaty.

Przy kredytach ze stałą stopą procentową zasady naliczania rekompensaty są nieco inne. Opłatę można pobrać w całym okresie obwiązywania stałego oprocentowania. Przepisy nie wskazują przy tym jej maksymalnej wysokości, znajdziemy w nich jednak określenie, że oplata nie może być wyższa niż koszty kredytobiorcy bezpośrednio związane z przedterminową spłatą. Zmiany ustawowe spowodowały konieczność dostosowania przez banki swoich ofert. W niektórych instytucjach zmiany te okazały się korzystniejsze dla kredytobiorców.

Wcześniejsza spłata może polegać albo na całkowitej zapłacie pozostałego zobowiązania, albo zapłacie częściowej. Wówczas kredytobiorca powinien zawnioskować do banku o skrócenie okresu spłaty, albo o zmniejszenie wysokości raty. Bank również i w takiej sytuacji ma obowiązek proporcjonalnego rozliczenia opłat kredytowych i ewentualnego zwrócenia ich części kredytobiorcy.