Przewlekłość postępowań o wpis do księgi wieczystej to obecnie dość spory problem. Mówi się, iż na decyzję trzeba teraz czekać nawet rok. Resort sprawiedliwości przedstawił projekt, który miałby rozwiązać ten problem. Proponowane przez resort antidotum to włączenie kancelarii notarialnych do systemu, aby notariusze mogli dokonywać wpisów w księgach wieczystych. Ponadto będą oni mogli wykonywać notarialny nakaz zapłaty obejmujący roszczenia w kwocie do 75 tysięcy złotych. Warunkiem będzie 3-letni okres nienagannego prowadzenia kancelarii.

Z czego wynikają problemy z wpisami do ksiąg wieczystych?

Można wymienić kilka powodów. Pierwszym jest ustawa o użytkowaniu wieczystym, która weszła w życie ok. 2 lata temu, do sądów wpłynęła wówczas ogromna liczba wniosków. Ich procedowanie zajmuje sporo czasu również ze względu na niewystarczającą ilość pracowników. Co więcej, w ostatnich latach obserwuje się ożywienie na rynku nieruchomości, dlatego też wniosków jest znacznie więcej, a okres ich procedowania wydłużony. Dla wnioskujących oznacza to dodatkowe koszty związane z tzw. opłatą pomostową, którą banki doliczają do każdej raty do czasu dokonania wpisu hipoteki do księgi.

Rewolucyjne zmiany?

Aby usprawnić procedowanie projekt zakłada, że notariusze uzyskają prawo wpisów w księgach wieczystych własności nieruchomości związanych z ustanowieniem odrębnej własności oraz wpisaniem hipoteki. Jednak warunkiem wdrożenia proponowanych zmian jest przekazanie notariuszom uprawnień umożliwiających im podłączenie się do systemu teleinformatycznego. Będzie to system kompleksowy, który pozwoli dokonać wpisu hipoteki do ksiąg wieczystych niemal od ręki. Jednocześnie szacuje się, że łączne koszty tych zmian mogą wynieść ok. 15 mln zł z tytułu ich wdrożenia oraz ok. 1,9 mln zł rocznie na wynagrodzenia. Konieczne będzie bowiem m.in. wyposażenie notariuszy w czytniki i karty kryptograficzne, które umożliwią dokonywanie wpisów w księgach. Koszt, który poniosą kancelarie to ok. 200 zł na osobę, a łączny koszt dla nowych 12 tys. użytkowników może wynieść ok. 2,4 mln zł.

Projekt wzbudza kontrowersje

Z jednej strony część ekspertów uważa, że czynności takie jak wpisy do ksiąg wieczystych nie są czynnościami wymagającymi wymierzania sprawiedliwości i rzeczywiście w zupełności wystarczy do tego notariusz. Z drugiej zaś strony część zwraca też uwagę, iż waga prawidłowego wpisu do księgi wieczystej jest ogromna i wyraża wątpliwość, czy przekazanie tego typu kompetencji notariuszom jest dobrym rozwiązaniem, w tym również z powodów technicznych. Wśród problemów wymienia się m.in. fakt, że dziś księgi wieczyste nie mogą opuścić sądu, a nawet konkretnego wydziału. Akta musiałyby zostać zdigitalizowane, co wiązałoby się z ogromnymi kosztami. Innym proponowanym rozwiązaniem jest udostępnianie notariuszom dokumentów do wglądu w budynku sądu. Jeśli jednak pesymistyczne scenariusze się nie sprawdzą i uda się te zmiany wprowadzić w życie, to wiele wskazuje na to, że proces dokonywania wpisów zostanie znacznie usprawniony.